زمینه: هدف پژوهش حاضر، بررسی و ارزیابی الگو­های ناتوانی در علوم توان‌بخشی است. در طول 3 دهه؛ پژوهشگران در تلاش برای ایجاد بنیاد معرفت‌شناختی روشن و آشکار در حوزه­ توان‌بخشی بوده­اند. به‌طورکلی الگو­های ناتوانی نقش مهمی را در فراهم کردن حمایت ­های نظری- عملی و خدمات­رسانی برای افراد با ناتوانی ایفا می­ کنند.

 روش: پژوهش انجام‌شده، پژوهشی نظری بود. در حوزه مباحث مربوط به الگو­­ها و فراهم کردن ارزیابی آن‌ها؛ تعیین مفروضه­­ های اساسی در رابطه با الگو­ها، تعاریف و اصطلاحات از اهمیت ویژه­ و تعیین‌کننده‌ای برخوردار است. بدین منظور، نخست مبانی نظری الگوهای ناتوانی که در علوم توان‌بخشی مطرح هستند؛ مورد معرفی، توضیح و توصیف قرار گرفتند. در ادامه به تبیین ارتباط بین این الگو­ها با یکدیگر پرداخته شد و پس‌ از آن به ارزیابی با استفاده از روش تجزیه‌و تحلیل منظم و به تبیین ارتباط بین این الگو­ها پرداخته شد و مورد بحث نیز قرار گرفتند.

 یافته‌ها: نتایج حاصل از این بررسی نشان می­دهد که پژوهش و شناخت مبانی نظری الگو­های ناتوانی می­تواند چشم­ انداز روشنی را برای متخصصان، کارشناسان، درمانگران، آموزگاران، قانون­گذاران و افراد با ناتوانی و سازمان‌هایشان فراهم آورد.