---

از حدود سه دهه پیش که تحقیق در مورد نظریه ذهن کودکان آغاز شده، این حیطه­ی پژوهش به عنوان یک حیطه­ تاثیرگذار در مطالعات روان­شناسی تحولی ادامه یافته است. نظریه ذهن توانایی اسناد دادن حالات ذهنی (از قبیل باورها، امیال، عواطف و اهداف) به خود و دیگران و استفاده از این اطلاعات در پیش­بینی و تفسیر رفتارهاست. غالباً نظریه ذهن کودکان به­وسیله تکالیف استاندارد باور کاذب سنجیده می­شود. توانایی نظریه ذهن یک مولفه کلیدی برای تعامل اجتماعی موفقیت آمیز است. بعضی از پژوهشگران فرض می­کنند که درک باور کاذب از سوی کودکان باعث عملکرد اجتماعی مناسب از سوی آنان می شود. در این مقاله  که از نوع مروری می­باشد، سعی بر آن شده است که نظریه ذهن و خاستگاه آن، ابزارهای سنجش آن و همچنین پژوهش­­های انجام شده در مورد توانایی نظریه ذهن در کودکان با نیازهای ویژه مورد بحث قرار گیرد. علاوه بر این، رابطه ی نظریه ذهن و کفایت اجتماعی را که یکی از مولفه های تاثیرگذار در ایجاد روابط اجتماعی مطلوب است مورد بحث قرار می دهیم.

---

زمینه و هدف: این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی نمایش درمانی بر کفایت اجتماعی و خودپنداره مثبت دانش آموزان
پسر با اختلال یادگیری ویژه انجام شد.
روش: پژوهش از نوع نیمه آزمایشیی و طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی
دانش آموزان پسر مشغول به تحصیل در پایه هشتم با اختلال یادگیری ویژه شهر کرج در سال تحصیلی ۱۳۹۹ - ۱۴۰۰ بودند.
برای تعیین حجم نمونه، ابتدا با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای از بین مدارس ابتدایی ناحیه ۳ شهر کرج،
یک مدرسه به صورت تصادفی انتخاب و از بین دانش آموزان آن، ۳۰ نفر با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب
و به صورت جایگزینی تصادفی در دو گروه آزمایشی و گواه گمارده شدند ) گروه آزمایشی ۱۵ نفر/ گروه گواه ۱۵ نفر (. ابزارهای
پژوهش شامل پرسشنامه مشکلات یادگیری کلرادو ) ۲۰۱۱ (، پرسشنامه کفایت اجتماعی فلنر ) ۱۹۹۰ (، پرسشنامه خودپنداره
کودکان پی یرز-هریس ) ۱۹۶۹ ( و مصاحبه بالینی ساختاریافته بر اساس DSM-۵ بود. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از
تحلیل کوواریانس تک متغیری و چندمتغیری در SPSS-۲۶ انجام شد.
یافته ها: یافته ها نشان داد که نمایش درمانی بر کفایت اجتماعی، خودپنداره مثبت و مؤلفه های آنها در دانش آموزان
پسر مؤثر بود ) ۰۰۱ / .)P> ۰
نتیجه گیری: با توجه به یافته ها، می توان گفت که نمایش درمانی روشی اثربخش در بهبود کفایت اجتماعی و خودپنداره
مثبت دانش آموزان با اختلال یادگیری ویژه بود، درنتیجه این روش قابلیت کاربرد در مرا کز آموزشی و مدارس را دارد.
 

---

هدف: هدف این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش کفایت اجتماعی خانواده‌محور بر مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان پسر کم‌توان‌ذهنی شهر شیراز بود.

روش: پژوهش حاضر از نوع آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری این پژوهش را همه دانش‌آموزان پسر کم‌توان‌ذهنی ۷ تا ۱۲ساله شهر شیراز به همراه والدین‌شان تشکیل دادند. برای انتخاب آزمودنی‌ها به روش نمونه‌گیری تصادفی از مدارس استثنایی شیراز، یک مدرسه انتخاب و از میان دانش‌آموزان آن ۴۰نفر به همراه والدین‌شان (۴۰مادر و ۲۴پدر) به‌طور تصادفی انتخاب و به ۲گروه آزمایش و گواه به‌طور مساوی تقسیم شدند. گروه آزمایش با حضور مادران و پدران دانش‌آموزان طی ۱۲جلسه تحت آموزش کفایت اجتماعی خانواده‌محور قرار گرفت ولی به گروه گواه آموزشی ارایه نشد. ابزار جمع‌آوری اطلاعات، مقیاس ارزیابی مهارت‌های اجتماعی کودکان ماتسون و برنامه آموزشی کفایت اجتماعی خانواده‌محور بود. داده­های به‌دست‌آمده با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیری تحلیل شد.

یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که گروه آزمایش و گواه دست‌کم در یکی از خرده‌مقیاس‌های مهارت‌های اجتماعی تفاوت معناداری داشتند (۰۱/۰ > P). نتایج نهایی تحلیل کوواریانس چندمتغیری نشان داد که آموزش کفایت اجتماعی خانواده‌محور بر مهارت‌های اجتماعی کلی، رفتارهای اجتماعی مناسب، رابطه با همسالان، کاهش رفتارهای غیراجتماعی و پرخاشگری اثر مثبت داشته اما در مولفه برتری‌طلبی این تاثیر معنادار نبوده است.

نتیجه‌گیری: برنامه آموزشی کفایت اجتماعی خانواده‌محور باعث بهبود مهارت‌های اجتماعی کلی، رفتارهای اجتماعی مناسب، رابطه با همسالان،کاهش رفتارهای غیراجتماعی و پرخاشگری دانش‌آموزان کم‌توان‌ذهنی شد.

---

زمینه: هدف از پژوهش حاضر مقایسه کفایت اجتماعی دانش ‏آموزان آسیب‌دیده‌ شنوایی دارای مادران با و بدون استرس بود.

 روش: روش پژوهش توصیفی از نوع علی- مقایسه‏ ای بود. برای این منظور ۱۲۱ دانش‏آموز (دختر و پسر) که به شیوه نمونه‏ گیری در دسترس از مدارس استثنایی شهر شیراز انتخاب‌شده بودند، شرکت داشتند. مقیاس پاسخ به استرس (کوه و همکاران ۲۰۰۱) و مقیاس کفایت اجتماعی (کاریگان، ۲۰۰۷) ابزار‏های مورد استفاده این پژوهش بودند.

 یافته­ ها: به‌منظور تحلیل داده‏ های این پژوهش از روش تحلیل واریانس دو طرفه استفاده شد که نتایج نشان داد تفاوت معناداری بین کفایت اجتماعی دانش‏آموزان آسیب‌دیده‌ شنوایی مادران با و بدون استرس وجود دارد (p<۰/۰۵) بدین معنا که کفایت اجتماعی دانش ‏آموزان دارای مادران با استرس به‌طور معناداری کمتر از دانش ‏آموزان دارای مادران بدون استرس است.

 نتیجه­ گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که استرس مادر می‏ تواند روی کفایت اجتماعی کودک آسیب‌دیده‌ شنوایی تأثیر منفی بگذارد.

---

   زمینه و هدف: اختلال‌های طیف اوتیسم مجموعه‌ای گسترده‌ای از رفتارهای نابهنجار ادراکی، شناختی، زبانی و اجتماعی را دربرمی‌گیرد. لگو درمانی یکی از برنامه‌های مداخله‌ای است که مهارت‌های اجتماعی کودکان با اختلال طیف اوتیسم را به نحو قابل توجهی بهبود می‌بخشد و رفتارهای غیراجتماعی درخودماندگی را کاهش می‌دهد. کلمه دانمارکی لگو به معنی یک بازی خوب است. لگو درمانی یک برنامه رشد اجتماعی برای کودکان با اختلال طیف اوتیسم می‌باشد که مبتنی بر همکاری در بازی با لگو است.
   نتیجه‌گیری: بسیاری از کودکان با اختلال طیف اوتیسم فاقد قصد ارتباطی هستند و تمایل به ارتباطی که هدف اجتماعی داشته باشد نشان نمی‌دهند. لگو درمانی از طریق بازی و ایجاد موقعیت‌ها و فرصت‌های خلاق برای برقراری تعامل موجب رشد و تحول کفایت اجتماعی می‌شود. کودکان الگوهای مختلف لگو را با کار کردن در گروه‌های دو یا سه نفری می‌سازند. بحث بر سر این است که کودکان مشارکت کننده در بازی با لگو انگیزه بیشتری را برای آغازگری ارتباط اجتماعی تجربه می‌کنند و به برقراری تعامل پایدار با دیگران ترغیب می‌شوند. در این مقاله مبانی نظری، کاربرد، گام‌های اجرای و اثربخشی لگو درمانی مورد بررسی قرار گرفته است.

---

چکیده
زمینه و هدف: اختلال اضطراب فرا گیر کاهش سلامت روان و کیفیت زندگی را برای افراد در پی دارد. لذا هدف پژوهش
حاضر بررسی رابطه ابرازگری هیجانی با اجتناب تجربی با نقش میانجی گری کفایت اجتماعی در دانش آموزان با اختلال
اضطراب فرا گیر در شهر مشهد بود.
روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و نحوه گردآوری داد هها همبستگی از نوع توصیفی بود. جامعه آماری پژوهش
عبارت بود از کلیه دان شآموزان دوره اول و دوم مقطع متوسطه شهر مشهد که در سال ۱۴۰۱ - ۱۴۰۲ مشغول به تحصیل بودند.
دویست و ده نفر از دان شآموزان دارای نشان ههای اضطراب فرا گیر به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری
داد هها از پرسشنامه اضطراب فرا گیر اسپیتزر و همکاران ) ۲۰۰۶ (، پرسشنامه ابرارزگری هیجانی کینگ و امونز ) ۱۹۹۳ (، پذیرش و
عمل نسخه دوم بوند و همکاران ) ۲۰۱۱ ( و کفایت اجتماعی فلنر و همکاران ) ۱۹۹۰ ( استفاده شد. داده ها با استفاده از مدل سازی
معادلات ساختاری ) SEM ( به وسیله نرم افزار ۲۴ SPSS و ۸,۸ Lisrel مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت.
یافته ها: براساس نتایج به دست آمده، اثر مستقیم متغیرهای هیجان مثبت، صمیمیت و کفایت اجتماعی بر اجتناب
تجربی منفی و معنا دار و اثر مستقیم متغیر ابراز هیجان منفی بر اجتناب تجربی مثبت معنادار می باشد ) ۰۱ / P>۰ (. هیجان
مثبت، صمیمیت و ابراز هیجان منفی علاوه بر اثر مستقیم، به طور غیرمستقیم و از طریق کفایت اجتماعی نیز بر اجتناب تجربی
تأثیر می گذارند. ) ۰۱ / .)P>۰
نتیجه گیری: بنابراین می توان بیان داشت مدل مدنظر دارای برازش بود به عبارتی کفایت اجتماعی نقش میانجی در رابطه
ابرازگری هیجانی با اجتناب تجربی در افراد با اضطراب فرا گیر دارد.