آقا کامبیز پوشنه، خانم سیده مریم طیبی ماسوله، آقا علی اکبر خسروی بابادی، آقا حمیدرضا رضازاده، آقا احمد رمضانی،
جلد ۴، شماره ۱۷۰ - ( ۸-۱۴۰۱ )
چکیده
هدف پژوهش حاضر طراحی الگوی برنامه درسی آموزش شهروندی برای دانشآموزان با نیازهای ویژه (کم‌توان ذهنی) بوده است. برای پاسخ به سؤال تحقیق از روششناسی کیفی تئوری داده بنیاد استفاده‌شده و از حیث فلسفه پژوهش در زمره پارادایم اثبات‌گرایی از نوع کاربردی و از حیث صبغه پژوهش کیفی و کمی، دارای رویکرد استقرائی و قیاسی و راهبرد پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش صاحب‌نظران و متخصصان برنامهریزی درسی ویژه و کارشناسان سازمان استثنایی میباشند. با استفاده از روش غیر احتمالی قضاوتی (هدفمند) نمونه‌گیری انجام‌شده است. مصاحبه با نمونه‌های پژوهش انجام شد. به‌منظور نمونه‌گیری از روش گلوله برفی استفاده‌شده و مصاحبه به‌صورت نیم ساختاریافته با سؤالات باز و کلی تا ۱۵ نفر انجام شد تا به اشباع داده‌ها رسید ولی جهت اطمینان بیشتر تا ۲۴ نفر مصاحبه انجام شد. درنهایت با استفاده از تکنیک داده بنیاد با استفاده از نرمافزار Atlas ti عوامل شناسایی گردید. مصاحبه عمیق به‌عنوان اصلی‌ترین ابزار جمع‌آوری داده‌ها در این مرحله مورداستفاده قرار گرفت. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، درمجموع ۱۰۶ مفهوم و ۲۱ مقوله یا کدباز شناسایی و استخراج شدند. ۲۱ مقوله شناسایی‌شده در ۶ دسته اصلی داده بنیاد قرار گرفتند. از میان عوامل شناسایی‌شده، پارادایم کدگذاری محوری انجام شد و بر اساس آن ارتباط خطی میان مقوله‌های پژوهش شامل شرایط علی، مقوله‌های محوری، شرایط زمینه‌ای، شرایط مداخلهگر، راهبردها و پیامدها مشخص شد. نتایج به‌دست‌آمده، اهمیت کاربردی بودن آموزش‌های شهروندی برای دانشآموزان با نیاز ویژه بود. نتایج ارائه‌شده در این پژوهش نشان می‌دهد مهم‌ترین نتایج به‌دست‌آمده از مصاحبه‌ها بر محتوای آموزش شهروندی و روش‌های آموزش تأکید داشتند. در خصوص روش‌های تدریس و آموزش نیز، بر تشکیل گروههای غیررسمی و نظارت بر فعالیت گروه‌ها، یادگیری در عمل و روش‌های تدریس شاگرد محور و مشارکتی تأکید شده است.
