---

افراد دارای اختلالات شدید زبانی و گفتاری قادر به استفاده از ارتباط کلامی در موقعیت‌های مختلف‌ نیستند،از طرفی هدف آسیب‌شناس گفتار و زبان،ایجاد توانایی برقراری ارتباط در فرد مراجعه‌کننده‌ است.بنابراین در این افراد از روش‌های ارتباطی جایگزین و مکمل(گفتاری)به‌طور موقت یا دائمی جهت‌ ایجاد ارتباط مؤثر،سریع و دقیق استفاده می‌شود.همچنین راهکارهای ارتباط جایگزین و مکمل می‌توانند موجب رشد توانایی‌های زبانی و افزایش گفتار شوند. سامانه‌های ارتباط جایگزین و مکمل به دو دسته‌ی بدون کمک‌افزار و با استفاده از کمک‌افزار(ازجمله‌ وسایل ارتباطی الکترونیکی و نظام ارتباطی دستی)تقسیم می‌شوند.مهارت‌های زبانی،درکی،حرکتی، بینایی،شنوایی و...نقش مهمی در طراحی و استفاده از ارتباط جایگزین و مکمل ایفا می‌کنند.تصمیم برای‌ اجرای ارتباط جایگزین و مکمل به ارزیابی جامع گفتار و زبان و دوره‌هایی از درمان آزمایشی و ارزیابی‌ دوباره نیاز دارد،که توسط آسیب‌شناس گفتار و زبان و با مدیریت وی برای استفاده از اطلاعات سایر متخصصان انجام می‌شود.